Arınmış Zihnin Sonsuz Gün Işığı / Eternal Sunshine of the Spotless Mind

Merhabalar... Bu dönemki inceleme ödevim bu filmdi, ve bu film olmasından çok mutluyum, e haliyle hoca da filmi izlediğinden inceleme spoilerlı olacak, lütfen buna dikkat edin ;)


Yönetmen: Michel Gondry, Senaryo: Charlie Kaufman, Michel Gondry, Pierre Bismuth, Oyuncular: Jim Carrey, Kate Winslet, Elijah Wood, Kristen Dunst, Mark Ruffalo, Tom Wilkinson

Joel’in hafif karanlık bir odada uyanma sahnesi ile başlıyoruz… Bu sahne çok önemli hatta benim için en önemli sahne ki buna daha sonra değineceğim.

Film ülkemizde ‘sil baştan’ adıyla gösterime girmiş, ancak ben orijinal çevirisini tercih ediyorum yani lekesiz / arınmış zihnin sonsuz gün ışığını… Bu isim, film hakkında o kadar çok şey anlatıyor ki bize. Zihin; yaşananları, acıları, üzüntüleri, sevinçleri, mutlulukları kısacası her bir an’ı kaydeden sınırsız büyüklükteki bir bellek gibidir ve bir süre sonra, bu belleğe ait olan düşünceler bizi yönlendirmeye başlar; düşünceler duyguları oluşturur, duygular davranışları… Filmden Mary karakterinin sözlerini hatırlatacak olursam: “İnanılmaz değil mi? Howard’ın dünyaya sağladığı şey, insanlara yeniden başlama şansı vermek. Bu çok güzel… Bir bebeğe baktığında o kadar saf, özgür ve temizdir ki. Büyüklerse böyle, bir üzüntü ve korku yığını oluyorlar…” Neden peki öyle oluyorlar? Kötü düşünceler yavaş yavaş bellekte yer edinmeye başlıyor. Bir insanı yeni tanıdığında, onun hakkında hiçbir şey bilmiyorsundur, sadece görünüşüne bakarak fikir edinebilirsin ancak onunla yeterince çok zaman geçirdiğinde ve her şeyini bilecek kadar tanıdığında, keşfedecek başka bir şey kalmaz ve sıkılmaya başlarsın bu noktada kötü düşünceler devreye girer. İster istemez karşındakini hiç olmadığı kadar kötü görmeye çalışırsın ve karşındaki de seni öyle görürse çatışmaların başlangıcı olur. -ki zaten Clementine karakterinin, sık sık değişen saç renginden de anlayabiliriz ki sıkılgan, değişime ihtiyaç duyan bir karakter- Halbuki onu ilk gördüğünde hissettiğin neydi? Hakkında hiçbir şey bilmeden, safça, tertemiz, ‘arınmış’ bir bakışla onu nasıl sevmiştin? İşte başlangıçta böyle bir aşktı Joel ve Clementine’in aşkları, sıcak, samimi, ilk görüşte… Hayatları pek de iyi gitmezken ve sıkıcı bir yaşamları varken birbirlerinin gün ışığı oldular, birdenbire başlamıştı ilişkileri. Tabii Clementine’in cesaretinin büyük payı vardı bu ilişkide. Her ne kadar hafızasından silme olaylarını başlatan Clementine olsa da onun o başına buyruk tavrı, çılgınlığı, aklına eseni yapacak cesareti olmasa bu ilişki hiç başlamamış olurdu belki de. Çünkü Joel, Clementine’in aksine fazla konuşmayan hatta biraz çekingen bir karakter ama aynı zamanda romantik bir yönü de var. Clementine de çocuksu bir yöne sahip ve ikisinin bu yönleri aynı anda ortaya çıktığında çok tatlı bir ilişki de ortaya çıkıyor. Clementine’in Joel’i buz tutmuş nehre götürüp çocuk gibi eğlenirken düşmesi, Joel’in ikisini buz üzerinde yıldızları seyrederken resmetmesi ve yazdığı güzel sözleri -daha sonra Patrick tarafından çalınmış olsa da- harikaydı: “Bak, sen ve ben Charles nehrindeyiz, şu anda ölebilirim Clem… Çok mutluyum daha önce hiç böyle hissetmedim şu anda tam olmak istediğim yerdeyim.” Ne var ki ilişkileri çok uzun sürmedi. Birkaç yıl sonra ayrıldılar. Joel, güzel bir hediye alarak kendini affettirmeye çalışacaktı ama Joel’in aklına hiç gelmeyen bir şey oldu. Clementine hafızasından onu sildirmişti. Joel bunu öğrenince yıkıldı tabii ama o da aynısını yaptı ve hafızasını sildirmek için Dr. Mierzwiak’ın ofisine gitti. Ofiste Joel’in beyin haritasını çıkardılar daha sonra kendi evinde silme işlemine başladılar, Joel Clementine’e dair hiçbir şey hatırlamıyor olarak uyanacaktı. İşlem başladığında Joel de kendi hatıraları arasında bir yolculuğa çıktı. Bu yolculuk sırasında silme işlemi devam ettiğinden, anılar da karışık görüntüler olarak gelmeye başladı… Bir süre sonra yaşadıkları güzel anıların etkisiyle bu kararından pişman oldu Joel, işlemi iptal etmek istedi ama artık çok geçti. Yalnızca birlikte geçirdikleri en özel anları kullanarak haritadan çıkabildi. Aşkını sadece kendisinin bildiği hatıralarına götürmeye çalıştı, böylece onu hafızasından silemeyeceklerdi. Filmin türü romantik, bilim-kurgu, dram olarak geçiyor ama dram pek hissetmedim ben hatta yer yer -örneğin çocukluğuna gittiği sahneler- eğlenceliydi diyebilirim. Yönetmen bu sahnelerde Joel’in bedenini küçük ama yüzünü aynı yaparak komik bir görüntü olmasını sağlamış. Bu arada Jim Carrey, Kate Winslet ve Elijah Wood oyunculuklarına değinmeden geçmek olmaz, tabii ki çok çok iyi oynamışlar.

Sonuç olarak, Joel silme işlemine engel olamadı… Ve hafif karanlık bir odada uyandı. Birbirlerini unutmuşlardı artık… Ama gerçek anlamda unutmuşlar mıydı? Hayır. ‘Onu aklından attın, peki ya kalbinden?’ Kalp bir kere çarptıysa onun için unutması mümkün olur mu? Hafızasını kaybetse bile, kalbi hep hatırlamaya ve onun için çarpmaya devam edecektir. Öyle de oldu. Birbirlerini akıllarında unutan Joel ve Clementine’in kalpleri daha ilk karşılaşmalarında birbirlerini tanıdı. Üstelik yeni sevgilisi, Patrick, olmasına rağmen Clementine hiç mutlu değildi, depresif bir hali vardı ve durup dururken Montauk’a gitmek istedi. Joel de sevgililer gününde normalde işe gitmesi gerekirken birden vazgeçti ve son anda Montauk’a giden trene bindi. Zaten bu şekilde karşılaştılar ve yeniden tanıştılar; saf ve arınmış bir zihinle… Filmin başında bu tanışmayı ilk tanışmaları zannetmiştik, aslında ikinci tanışmalarıymış. Bu yüzden Joel’in silme işleminden sonraki uyanış sahnesi en önemli sahneydi, bu yüzden en çok bu sahneyi sevdim. Bir de…

Yeniden tanışmadan sonra tam her şey yolunda giderken, Dr. Mierzwiak’ın ofisinde çalışan Mary, doktorla daha önce birlikte olduğunu ama doktorun karısı bunu öğrendikten sonra, kendi hafızasını sildirdiğini öğrenince çok üzülüyor ve iş yerindeki tüm dosyaları toplayıp oraya gelenlere bir mektupla birlikte kayıtlarını gönderiyor. Bu şekilde kendi ses kayıtlarını birbirlerinin yanında dinleyen çiftimiz yeniden ayrılma aşamasına gelirken, bir an birbirlerine baktıklarında bu sorunu aşabileceklerini düşünüp birbirlerine gün ışığı olmayı seçiyorlar…

Sağlam oyuncu kadrosu ve farklı konusuyla dikkat çeken ‘arınmış zihnin sonsuz gün ışığı’nı asıl unutulmaz yapan, akılla unutulan aşkın kalple unutulamayışını göstermiş olmasıydı… Yani aşk kalbimizde, sonsuza kadar…

Bunlara ek olarak söyleyebileceğim şey, trendeki tanışmalarını daha çok sevdim ben öbürüne göre. Diyalogları falan daha çok hoşuma gitti. Siz hangisini daha çok sevdiniz? Yorumlara bekliyorum... Clem <3 Joel